Çelik Dökümde Isıl İşlem Rehberi

Çelik Dökümde Isıl İşlem Rehberi: Normalizasyon, Su Verme + Temper, Gerilim Giderme; Isıl işlem, çelik döküm parçaların mekanik özelliklerini hedefe göre ayarlamanın en güvenilir yoludur. Doğru ısıl işlem; çekme dayanımı, tokluk, sertlik ve ölçü stabilitesini optimize eder, sahadaki arıza riskini düşürür ve NDT kabul oranını artırır. Bu rehberde normalizasyon, su verme + temper ve gerilim giderme süreçlerini özetleyip uygulama ipuçları veriyoruz.

1) Normalizasyon

Amaç: Homojen mikro yapı, iç gerilimlerin azaltılması, tane boyutunun kontrolü.
Tipik aralık: 850–950 °C, hava soğutma.
Ne zaman?: Kalıptan çıkan çelik dökümler, kaynak/işleme sonrası yapısal düzensizlik gösteren parçalar.
Sonuç: İnce taneli ferrit-perlit yapısı, iyileşmiş işlenebilirlik ve daha öngörülebilir mekanik değerler.

2) Su Verme + Temper (Q&T)

Amaç: Yüksek dayanım ve kontrollü tokluk.
Aşamalar:

Austenitleme: 830–950 °C (çeliğe göre)
Söndürme: Yağ, polimer veya su; parça kesiti ve çatlak riski dikkate alınır.
Temperleme: 180–650 °C, hedef HRC/Charpy değerine göre bir veya iki kademeli.
İpuçları:
Kritik bölgelerde termokupl ve zaman-ısı kayıtları tutun.
Büyük kesitlerde kırılganlık riskine karşı basamaklı temper uygulayın.
Sonuç: Temperlenmiş martenzit/banit yapısı; dayanım-tokluk dengesi.

3) Gerilim Giderme

Amaç: Döküm, kaba talaş ve kaynak sonrası kalıntı gerilimleri düşürme.
Tipik aralık: 500–650 °C, kontrollü ısıtma-soğutma rampaları.
Ne zaman?: Ölçü stabilitesi kritik olan şasi, yatak yuvası, flanş gibi parçalar.
Sonuç: Distorsiyon ve çatlak eğilimi azalır, ölçü tekrarlanabilirliği artar.

4) Malzeme Tipine Göre Kısa Notlar

Çelik döküm: Q&T ile yüksek dayanım; normalizasyon ara basamak olarak faydalı.
Sfero döküm: Normalizasyon ve kontrollü temper ile akma dayanımı artırılır; gelişmiş versiyon için austempering (ADI) opsiyonu değerlendirilebilir.
Pik döküm (gri): Genellikle Q&T uygulanmaz; gerilim giderme ve yaşlandırma ile ölçü kararlılığı hedeflenir.

5) Kalite Güvencesi ve Kontrol

Spektrometre: Ergitme öncesi/sonrası kimyasal analiz, 3.1 sertifikası ve izlenebilirlik.
NDT (PT/MT/UT/RT): Risk profiline göre yöntem seçimi, kalibre ekipman ve kabul kriterleri.
Mekanik testler: Çekme, sertlik (HRC/HB), Charpy; proses doğrulama için numune planı.
Boyutsal kontrol: CMM/fixture ve yüzey pürüzlülüğü (Ra) raporu.

6) Ahkemak Metalurji Hakkında

1973’ten bu yana döküm sektöründe uzmanlaşan Ahkemak Metalurji, Konya’daki 4000 m² modern tesisinde çelik döküm, paslanmaz döküm, pik döküm ve sfero döküm üretir. Savunma, ulaşım, makine, gemi, otomotiv ve inşaat sektörlerine hizmet veren şirket, indüksiyon ocakları, ısıl işlem fırınları, spektrometre ve NDT altyapısıyla proje gereksinimlerine uygun, izlenebilir ve zamanında teslim çözümler sunar.

7) Projeniz İçin Uygulama Önerisi

Parça fonksiyonunu, servis sıcaklığını ve hedef dayanım/tokluk değerlerini netleştirin.
Isıl işlem spesini (austenitleme sıcaklığı, söndürme ortamı, temper kademesi) yazılı hale getirin.
Kabul kriterlerini (HRC/Charpy, NDT seviyesi, 3.1 sertifika) sözleşmeye ekleyin.
Teklif için: Teknik çizim, malzeme standardı, adet ve hedef termin ile bize iletin.

İletişim adresimize linkten ulaşabilirsiniz.

Daha fazla içerik için lütfen Haberler sayfamızı ziyaret ediniz.